MISIR TARIMI
Mısır, 8.000-10.000 yıldır tarımı yapılan bir bitkidir. Dünyada en çok üretilen tahıldır. Dünya’da 2023/24 üretim sezonunda yaklaşık 1,230 milyar ton mısır üretimi gerçekleştirilmiştir. Başlıca kullanım alanları nişasta sanayi ve yem sanayidir.
Ülkemize 1630’lu yıllarda Kuzey Afrika, Mısır ve Suriye’den geldiği ve bu sebeple mısır adını aldığı tahmin edilmektedir. Mısır ülkemizde en çok üretilen 3 tahıldan biridir. Mısır ülkemizde; dane mısır, silajlık mısır ve yemeklik mısır olarak üretilmektedir.
Mısır, bilim insanlarının araştırmalarına en çok konu olan tarım ürünlerinden birisidir. Artan dünya nüfusunun beslenme ihtiyacını karşılayabilmek, sürdürülebilir bir gelecek için bilim insanları mısırda verim ve kaliteyi artıran çalışmalar yapmaktadır . Bu çalışmalar sonucunda mısırdan; bitkisel gıda bileşenleri, biyoyakıtlar, biyoçözünür ve %100 geri dönüştürülebilir ürünler geliştirilmişti. Bu nedenle de mısır üretimi, tüm dünyada hızla gelişmiştir.
Ülkemizde 2023/24 üretim sezonunda 9,1 milyon dekar alanda, 9 milyon ton mısır üretilmiş olup, 300.000 çiftçimiz tarafından mısır üretimi yapılmaktadır. Mısır verimliliğindeki artışla ülkemizde 2000 yılında 2,3 milyon ton olan mısır üretimi, 2023/2024 üretim sezonunda 9 milyon tona ulaşmıştır.
Nişastanın hammaddesi dane mısırdır. Dane mısırın ülkemizde yaygın üretimi yapılmaktadır. Son dönemde Doğu Akdeniz ile Güneydoğu Anadolu gibi geleneksel mısır ekim alanı bölgelerinin yanı sıra İç ve Orta Anadolu ile Ege’de de önemli ekim alanı genişlemesi olmuştur.
Tohumdan Mısıra
Mısır tanesinin yaklaşık %70’ini nişasta, %5’ini yağ ve %10’unu protein oluşturmaktadır. Mısırın asıl üretim amacı, sahip olduğu karbonhidrat kaynağı olan nişastasıdır.
Mısır bir sıcak iklim bitkisidir ve üretimi için ideal sıcaklık 24-32 ̊C’ler arasıdır. Mısır tohumları toprak sıcaklığının 10-12 ̊C’ye ulaştığı dönemde önceden ekim hazırlığı yapılmış uygun toprağa doğru ekim tekniği ile 5-7 cm derinlikte ekilir. Tohumun çimlenmesi toprak sıcaklığına bağlıdır. Sıcaklığı yüksek topraklarda 5-8 günde tamamlanan çimlenme soğuk ve nemli topraklarda 15-20 gün sürebilir. Mısır, bölgelere göre değişiklik göstermekle birlikte gelişim dönemini 4-6 ayda tamamlar.
Ülkemizde 1. ürün mısır ekimi Şubat-Mart aylarında başlayıp hasadı Temmuz-Ağustos aylarında yapılır. 2. ürün ekimi Haziran- Temmuz aylarında başlayıp hasadı Ekim- Kasım aylarında yapılır. Mısır hasadı elle, biçerdöverle ya da koçan toplayıcılarla yapılır. Hasadı yapılan mısır depolanmadan önce havalandırılarak kurutulur.
Tarım yapılan alanlarda aynı bitkinin aynı tarlaya üst üste ekilmesi toprağın fakirleşmesine ve o bitkinin hastalıklarının artmasına neden olur. Mısır tarımında da yüksek verim alabilmek için ekim nöbeti (münavebe) yapılır. İkinci ürün mısır tarımı ülkemiz için çok önemlidir.
Hasadı yapılan mısırın bir kısmı haşlanmış mısır, közlenmiş mısır, tatlı tane mısır, patlamış mısır olarak sofralarımızda yer alır. Bir kısmı ise hayvan yemi olarak kullanılmak üzere hayvancılık tesislerine ve çiftliklerine gider. Hasadı yapılan mısırların yaklaşık 1/4’ü onlarca ürüne dönüşüp yolculuklarına devam etmek üzere nişasta sanayi tesislerine gelir.
Mısır ve Biyoekonomi
Nişasta sanayi tarafından mısırdan elde edilen nişasta bir “gıda” olarak bilinir. Oysa nişasta sabunlardan ilaçlara, kozmetiklerden kartonlara, nişasta şekerinden biyoplastiklere onlarca farklı alanda yaklaşık 600 farklı ürüne dönüşebilen işlevsel bir hammaddedir.
Nişasta yenilenebilir ve biyolojik olarak parçalanabilir bir üründür. Nişasta sanayi, çevresel ayak izimizi azaltır. Farklı endüstriler için hammadde üretirken tüm mısır mahsulünü neredeyse atıksız olarak değerlendirir.
Nişastadan kimya, kozmetik, tekstil, kağıt, plastik, deterjan ve farklı birçok endüstride fosil yakıt bazlı hammaddelerin yerini alan biyo-bazlı ürünler üretilir.