Toprak, hava, su, tohum, gübre, ilaç, emek vb. girdileri kullanarak tarımsal üretimde bulunan çok sayıda üreticinin geçim kaynağı haline gelmiş dane mısır, hayvan yemi ve nişasta üretimi için hammadde olarak kullanılır. Türkiye’de mısırdan nişasta ve nişasta şekeri başta olmak pek çok ana ve yan ürün elde edilmektedir. (Şekil 1)
Şekil 1: Türkiye'de Mısır, Nişasta ve Nişasta Bazlı Şeker Değer Zinciri
Kaynak: TEPAV, 2013
Mısırın ağırlık olarak yaklaşık %65-70’i ana ürün olan nişasta, geri kalan %30-35’i ise yan ürünlerden oluşmaktadır.
Mısır özü, %40 üzerindeki yağ oranı ile, gıda yapı üretimi için çok önemli bir hammaddedir. Mısır gluteninin protein oranı
%60 olup hayvancılıktaki protein ihtiyacı için önemli bir girdidir.
Nişasta sanayi ana ürünleri:
• Nişasta
• Nişasta şekeri (glukoz/fruktoz şurupları)
• Dekstroz
• Maltodekstrin
Nişasta sanayi yan ürünleri:
• Mısır özü: Mısır özü yağı
• Mısır kepeği: Yem sektörü
• Mısır proteini: Yem sektörü
• Vitaminler, kül, ham lif, çözünür şekerler, biyoyakıt, vb.
Nişasta Sanayi Kapasitesi ve Kapasitenin Kullanımı
Ülkemizde nişasta sanayicileri Adana, Bursa, Kırklareli, Sakarya, Gaziantep ve İstanbul olmak üzere toplam altı ilde faaliyet göstermektedir. Nişasta şirketleri lokasyon olarak, gıda üretiminin yoğun ya da dış pazarlara erişimin kolay olduğu bölgelerdedir. (Tablo 1)
Kaynak: Nişasta Sanayicileri Derneği (NİSAD)
Ülke Ekonomisine Katkı
Nişasta sanayi, mısır üretiminden gıda ve içecek sektörünün gereksinim duyduğu temel girdilerin üretilmesine kadar geniş bir yelpazede ülke ekonomisine doğrudan ve dolaylı katkı sağlamaktadır. Nişasta sanayinin yan ürünlerle birlikte doğrudan katkıları (sektörden kamuya aktarılan vergi ve benzeri yükümlülükler hariç) aşağıdaki Tablo 2’de yer almaktadır.
Nişasta sanayi, 2021 yılı sonu itibariyle 431.568 ton NBŞ ve 198.241 ton mısır nişastası ile birlikte yan ürünleri ihraç ederek ülkeye yaklaşık 280 milyon $ döviz kazandırmıştır. Sektörün döviz kazandırıcı faaliyetleri (ihracat) son on yılda
1,319 milyar $’ı NBŞ, 574,9 milyon $’ı nişasta, 638 milyon $’i ise yan ürünlerden olmak üzere toplam
2,532 milyar $’a ulaşmıştır.
Nişasta sanayinin temel girdisi olan mısır üretiminde yaklaşık 275.000 Türk çiftçisine istihdam sağlanmakta, sektördeki üretimlerde 2.650 kişisi doğrudan olmak üzere toplam 12.000 kişi çalışmaktadır.
2021 yılı itibariyle Türkiye’de tarım istihdamının %1,05’i, sanayi istihdamının ise % 0,3'ü nişasta sanayi tarafından sağlanmaktadır. Nişasta sanayi iş sağlığı ve işçi güvenliği anlamında uluslararası standartlara uyum sağlanmış bir sektördür.
Kaynak: TÜİK, İTC, Nişasta Sanayicileri Derneği (NİSAD), 2020, 1/ NBŞ sektörünün kullandığı mısır dikkate alındığında çiftçi sayısının toplam tarım istihdamı içindeki payı
NİSAD Nişasta Sanayicileri Derneği
Cevizlidere Mah. 1288. Sokak No:1/5
A Blok, Çankaya - Ankara
+90 535 304 47 78
info@nisad.org.tr
Kişisel Veri Saklama ve İmha Politikası
KVK Aydınlatma Metni
